Folket det er eg, er tittelen på ei bok av Simen Ekern. Den handlar om framveksten av høgrepopulistiske parti i Sør-Europa. Eit av poenga hans er at folkets røyst ikkje alltid er folkets røyst. Ofte er det velskolerte ideologar som utviklar ein kjensletung retorikk som fangar interesse og engasjement blant folk.
Med sosiale media har det blitt lettare å samle folk bak ein ide. Initiativtakarane har ofte eit sterkt engasjement og utrerte synspunkt som dei elskar fram i gruppa gjennom si redigering. Mange melder seg på av ulike årsaker og vidareformidlar tvilsame fakta. Prøver du å ta ein sakleg diskusjon, er det som å kjempe mot Bøygen.
Det kan diskuterast om slike grupper representerer folkets røyst, men argumenta spreiar seg uansett og siv inn i den offentlege samtalen og politikken. Det gjeld ikkje minst i klimaspørsmål som er kompliserte, og der det er vanskeleg å imøtegå retoriske påstandar med få ord. Eksempel er påstandar om at klimakrisa ikkje eksisterer og at fornybar energi ikkje bidrar til å løyse den.
Eit særpreg med slike grupper som hevdar seg å representere folkets røyst, er at dei kjempar mot, og ikkje for saker. Å finne alternativ overlet dei til andre. Eksempel er bompengelista i Bergen som nesten er utradert etter at representantane kom i ein posisjon der dei måtte diskutere meir enn den eine enkeltsaka.
Skuldingar om elitisme er eit anna særtrekk ved slike grupper og populisme generelt. Her er det ikkje snakk om maktanalyse eller klasseanalyse. Enkelt og greit så er alle som er usamde, ein del av eliten.
Korleis skal venstresida handtere denne utviklinga? Vi bør etter mi meining halde fast på klasseanalyse og maktanalyse og ikkje ukritisk hoppe på eliteretorikken og bruke den som eit billeg retorisk poeng. Og så er det vel kanskje slik at vi framleis finn og kommuniserer best med folk flest på arbeidsplassar, i fotballaget og på puben.
Alf Holmelid
Alf Holmelid 