Tag Archives: kommersialisering

Dei trippelblå med kommersialisering av forsking

Posted on 2018-01-18 | Legg igjen en kommentar

UiA-2I samarbeidsavtalen som ligg til grunn for den trippelblå regjeringa, står det blant anna: «Tilrettelegge bedre for kommersialisering av forskning blant studenter og forskere» Eg reknar med at dette er ein skrivefeil, og at det er forskingsresultat og ikkje forsking dei vil kommersialisere. Men ein kan komme i tvil når ein les resten av avsnittet om forsking og høgare utdanning, for det er gjennomsyra av målstyringsideologi og kommersialisme.

Eit punkt som ikkje er skrivefeil, er dette: «Ta initiativ til en mulighetsstudie for å se på ulike tilknytningsformer for universitets- og høyskolesektoren, som for eksempel foretaksmodellen, for å sikre mer uavhengige institusjoner.» Sist dette blei foreslått av det Ryssdalutvalet og Kristen Clemet for femten år sidan, blei det blankt avvist av sektoren. Engasjementet var så sterkt at folk tok til gatene.

Den trippelblå regjeringa grunngjev dette forslaget mede eit ønske om å gi institusjonane større handlefridom. Men eg er redd resultatet blir meir målstyring og kommersialisme, ikkje meir akademisk fridom. Det vi treng i dag er uavhengig forsking som ikkje lar seg påverka verken av kommersielle eller politiske interesser, eller av institusjonsleiarar som er under økonomisk press. Det er ikkje urimeleg at dei som finansierer forskinga, kan gi visse føringar for kva område ein skal forske på. Men det må aldri oppstå misstanke om at forskingsresultata blir tilpassa behova til ein kommersiell eller politisk aktør.

Foretaksmodellen kan lett føre til at institusjonane brukar ressursar på innbyrdes konkurranse om dei mest populære studia og forskingsområda, framfor å oppretthalde mangfald og bygge nasjonale lag på enkelte tunge satsingsområde. Erfaringa frå helsesektoren som har hatt denne modellen ei tid, freistar ikkje til å ta den i bruk på nye område. Den sterkaste kritikken mot foretaksmodellen i helsesektoren går nettopp på at økonomistyring har dominert over faglege vurderingar.

I helsesektoren har vi gradvis bytta ut fagfolk og samfunnsrepresentantar med såkalla profesjonelle styrerepresentantar. Eg ser lite lysteleg på ei slik utvikling i universitetssektoren. Enkelte rektorar ser fram til å få større økonomisk handlefridom. Men eg er ikkje så sikker på om sektoren er tent med at universitet skal setje seg i gjeld som kan redusere framtidig handlefridom, eller inngå store kommersielle samarbeidsavtaler som kan påverke forskingsprioriteringar.

Det er synd at Krf og Grøvan alt har gått ut og støtta dette.

Alf

Legg igjen en kommentar

Publisert i Fredagskommentaren, Utdanning, forsking, kultur

Merket med , , , ,

Kommersialisering eller trygg velferd

Posted on 2013-07-28 | 6 kommentarer

Eldreomsorg_smallNyleg fekk vi skremmande opplysningar frå det høgrestyret Sverige. Det private utdanningskonsernet John Bauer var konkurs og 7.000 elevar gjekk ei usikker framtid i møte. Litt seinare fekk vi vite at den kommersielle selskapet Sensia la ned seks helsestasjonar og 32.000 pasientar miste tilbodet sitt. I følgje Aftenposten er 40.000 personar ramma av konkurs og avvikling av skolar og velferdstenester som er satt ut til kommersielle konsern. Den konservative leiinga i Stockholm har tatt sjølvkritikk og er i ferd med å legge om sin politikk.

Dette er noko av bakgrunnen for at SV vil vidareutvikle gode offentlege tenestetilbod framfor å satse på kommersielle aktørar. Kommersialisering vil føre til at kommunen må bygge opp eit omfattande byråkrati for kontroll, men erfaringane frå Sverige viser at det like vel kan gå galt.  Det siste Høgre gjorde før dei miste regjeringsmakt var å godkjenne fleire John Bauer-skolar blant anna i Vest-Agder. Dersom godkjenninga hadde blitt ståande, så hadde vi sitte med skjegget i postkassa i dag.

SV er også opptatt av å legge til rette for at ideelle organisasjonar kan bli ein viktig del av tenestetilbodet. Barne- likestillings- og inkluderingsdepartementet som er leia av ein SV-statsråd har innført fleire tiltak som styrker dei ideelle aktørane sin posisjon. Den kommersialiseringa som Høgre legg opp til, vil derimot skvise ut ideelle aktørar.

Førstekandidat for Høgre, Ingunn Foss, går i eit innlegg i Farsund avis til angrep på SV sitt engasjement for ein sterk offentleg sektor. Ho er som sine partifellar i Sverige opptatt av å sleppe kommersielle aktørar til. SV trur ikkje dette er vegen å gå. Vi vil satse på å styrke det offentlege velferdstilbodet og samarbeide med ideelle aktørar for aktuelle omsorgsoppgåver. Ingun Foss hevdar at reglar for utbytte i skole og omsorg er overstyring av det kommunale sjølvstyret. Men Høgre har sagt at dei vil gå inn for utbytteavgrensing i skolesektoren, så her er argumentasjonen lite prinsipiell.

SV er opptatt av at dei skattepengane som vi brukar til omsorg og skole, skal gå til å utvikle trygge og gode tenester og ikkje til kontrollbyråkrati og skatteparadis. Vi vil sikre handlingsfridomen til kommunane og hindre at store kommersielle aktørar får ein marknadsposisjon som set kommunane i ein tvangssituasjon.

Alf

6 kommentarer

Publisert i Demokrati og folkestyre, Fordelingspolitikk

Merket med , , , , , , , ,