Category Archives: Demokrati og folkestyre

Fisken ligg til fellesskapet

Posted on 2013-10-24 | 1 kommentar

imageDei viltlevande marine ressursane ligg til fellesskapet i Noreg. Denne formuleringa er ikkje tatt frå SV sitt partiprogram. Det er paragraf to i havressurslova.

Sist Høgre hadde regjeringsmakt, prøvde dei å ta frå fellesskapet denne retten. Dei innførte fiskekvotar utan tidsavgrensing. Då dei raudgrøne kom til makta i 2005 blei dette gjort om. Kvoteretten blei tidsavgrensa til 25 år for etablert og 20 år for nye kvotrettar.

Ein representant for dei som miste sin evigvarande rett, gjekk til sak mot staten og vant fram i to rettsinstansar. Men i går kom det endelege svaret frå høgsterett i den sokalla Volstadsaka. Saksøkjaren nådde ikkke fram, og det inneber at vedtaket som den raudgrøne regjeringa gjorde, er lovleg og blir ståande.

Men no har Høgre på nytt fått regjeringsmakt. Spørsmålet er då om regjeringa kan og vil innføre evigvarande kvotar på nytt. Det er lite tvil om at dei ømskjer det om vi skal tru utsagn frå den nye fiskeriministeren. Men er dommen til hinder for det? Eg har berre kikka på domspremissane, og eg er ingen jurist. Men eg er ikkje overtydd om at dommen i seg sjølv er til hinder for å fatte eit nytt vedtak om evigvarande kvotar. Det kan synest som den har fokus på i kor stor grad omgjeringa var til skade for Volstad og i mindre grad på prinsippet om at fiskeressursane er fellesskapet sin eigedom, men som sagt har eg berre lest deler av premissane, så eg er open for andre vurderingar. Vi må også ha i bakhovudet at havressurslava kom etter at Volstad fekk sine kvoterettar.

Då må vi vurdere den politiske situasjonen. Vil regjerina prøve å innføre evigvarande kvotar på nytt, og er det mogeleg å gjere det på ein måte som ikkje kan gjerast om. For det første kan Stortinget som i saka om reservasjonsrett for lækjarar, be om å få saka til Stortinget. I ei så prinsipiell sak som dette, så er det heilt naturleg. Og då er det spørsmål om kvar partia står. Ut i frå mi erfaring i næringskomiteen, vil eg tvile på om KrF støttar Høgre her (med mindre det blir laga ein eller annan hestehandel). Venstre er eg derimot meir usikker på. Dei har jo flytta seg til høgre i næringspolitikken.

Som amatør på det juridiske området skal eg vere varsam, men eg har vanskeleg for å sjå at det kan lagast forskrifter eller lover som ikkje kan gjerast om. Den sentrale utfordringa er grunnlova sitt prinsipp om at dei ikkje skal ha tilbakeverkande kraft som er til skade for nokon. Men ein slik svingdørspolitikk vil vere til skade både for næringa for omdømme til det politiske leiarskapet. Så her er det mange spennande moment i den vidare prosessen.

Her finn du dommen.

http://www.domstol.no/no/Enkelt-domstol/-Norges-Hoyesterett/Avgjorelser/Siste-avgjorelser/Sporsmal-om-tidsubegrensete-strukturkvoter-er-i-strid-med-tilbakevirknforbud-i-Grunnloven–97-/

Alf

Éin kommentar

Posta under Demokrati og folkestyre, Fordelingspolitikk, Næring og miljø, Uncategorized

Merkt , , , ,

Moske og menneskerettar

Posted on 2013-10-20 | Kommenter innlegget

image

Dette innlegget stod på trykk i Fædrelandsvennen 16. oktober.

I debatten om moske i Kristiansand har eg peika på at religionsfridom og retten til å praktisere sin religion er ein del av menneskerettane. Det går fram av artikkel 18 i FN si menneskerettserklæring og i FN-konvensjonen om sivile og politiske rettar. Den europeiske menneskerettskonvensjonen har liknande formuleringar i artikkel 9.

Dette har fått leiar i Stopp islamiseringa av Noreg, Arne Tumyr, til å rykke ut med eit av sine rabiate angrep på islam og underteikna. Det er ikkje noko nytt at Tumyr prøver å demonisere sine motstandarar. Du finn flust av slike angrep frå han og hans disiplar på Internett. Det som derimot uroar meg, er at parti som sit med makta i Kristiansand, ikkje er tydelegare på bana til støtte for denne delen av menneskerettane.

Den offentlege utgreiinga Det livssynsopne samfunn, NOU 2013:1, drøftar menneskerettar og religionsfridom. Eit samla utval, Stålsettutvalet, uttaler at: «Det er samtidig viktig at andre uttrykk får utvikle seg, blant annet ved at kommunale planmyndigheter opptrer imøtekommende ved bygging av f.eks. moskeer og templer.» Den politiske leiinga i Kristiansand kommune bør komme på bana med støtte til Stålsettutvalet på dette punktet og ikkje overlate debatten til Tumyr.

Alf

Kommenter innlegget

Posta under Demokrati og folkestyre, Innvandring og integrering

Kommersialisering eller trygg velferd

Posted on 2013-07-28 | 6 kommentarar

Eldreomsorg_smallNyleg fekk vi skremmande opplysningar frå det høgrestyret Sverige. Det private utdanningskonsernet John Bauer var konkurs og 7.000 elevar gjekk ei usikker framtid i møte. Litt seinare fekk vi vite at den kommersielle selskapet Sensia la ned seks helsestasjonar og 32.000 pasientar miste tilbodet sitt. I følgje Aftenposten er 40.000 personar ramma av konkurs og avvikling av skolar og velferdstenester som er satt ut til kommersielle konsern. Den konservative leiinga i Stockholm har tatt sjølvkritikk og er i ferd med å legge om sin politikk.

Dette er noko av bakgrunnen for at SV vil vidareutvikle gode offentlege tenestetilbod framfor å satse på kommersielle aktørar. Kommersialisering vil føre til at kommunen må bygge opp eit omfattande byråkrati for kontroll, men erfaringane frå Sverige viser at det like vel kan gå galt.  Det siste Høgre gjorde før dei miste regjeringsmakt var å godkjenne fleire John Bauer-skolar blant anna i Vest-Agder. Dersom godkjenninga hadde blitt ståande, så hadde vi sitte med skjegget i postkassa i dag.

SV er også opptatt av å legge til rette for at ideelle organisasjonar kan bli ein viktig del av tenestetilbodet. Barne- likestillings- og inkluderingsdepartementet som er leia av ein SV-statsråd har innført fleire tiltak som styrker dei ideelle aktørane sin posisjon. Den kommersialiseringa som Høgre legg opp til, vil derimot skvise ut ideelle aktørar.

Førstekandidat for Høgre, Ingunn Foss, går i eit innlegg i Farsund avis til angrep på SV sitt engasjement for ein sterk offentleg sektor. Ho er som sine partifellar i Sverige opptatt av å sleppe kommersielle aktørar til. SV trur ikkje dette er vegen å gå. Vi vil satse på å styrke det offentlege velferdstilbodet og samarbeide med ideelle aktørar for aktuelle omsorgsoppgåver. Ingun Foss hevdar at reglar for utbytte i skole og omsorg er overstyring av det kommunale sjølvstyret. Men Høgre har sagt at dei vil gå inn for utbytteavgrensing i skolesektoren, så her er argumentasjonen lite prinsipiell.

SV er opptatt av at dei skattepengane som vi brukar til omsorg og skole, skal gå til å utvikle trygge og gode tenester og ikkje til kontrollbyråkrati og skatteparadis. Vi vil sikre handlingsfridomen til kommunane og hindre at store kommersielle aktørar får ein marknadsposisjon som set kommunane i ein tvangssituasjon.

Alf

6 kommentarar

Posta under Demokrati og folkestyre, Fordelingspolitikk

Merkt , , , , , , , ,

SV har levert for Agder

Posted on 2013-06-30 | Kommenter innlegget

BildeHer er nokre eksempel på kva vi med engasjement frå underteikna og med SV i regjering har fått til for Agder i denne stortingsperioden:

Kunnskapsministeren frå SV la nyleg fram ei stortingsmelding der det blir varsla full gjennomgang av finansieringssystemet for universitet og høgskolar. Dermed kan vi få retta opp underfinansieringa av UiA

Etter godt arbeid av SV i transportkomiteen er det no bestemt å starte planlegginga av samankoplinga av Sørlandsbana og Vestfoldbana slik at vi kan redusere reisetida til Oslo med minst ein time. Etter tilsvarande aktiv innsats i finanskomiteen er det lagt til rette for at vi kan få totimarsavgangar på Sørlandsbana utan å legge ned nattoget.

I Nasjonal transportplan er det lagt opp til ei storstilt satsing på kollektivtransport, noko blant andre Kristiansandsregionen kan få glede av om det lokale høgrestyret lagar ein god og klimavennleg plan. Nasjonal transportplan inneheld også ei kraftig satsing på sykkel som vil komme regionen til gode.

SV og miljøorganisasjonane på Agder har kjempa mot oljeboring i Skagerrak, og regjeringa har no lagt fram ein forvaltningsplan for Skagerrak der det ikkje blir opna for oljeboring.

I valkampen lova eg å kjempe for å styrke industrien gjennom satsing på miljøteknologi. Vi fekk auka rammene for støtte til miljøteknologi, og bedrifter på Agder har dei siste tre åra fått over 200 millionar kroner frå miljøteknologiordninga i Innovasjon Noreg. I tillegg kjem støtte til energitiltak gjennom ENOVA.

Då den maritime næringa og offshorenæringa fekk problem etter finanskrisa i 2009, var regjeringa raskt ute med tiltak. Det viktigaste var kanskje auka rammer for GIEK, Garantiinstituttet for eksportkreditt. Utan desse garantiane, hadde mange bedrifter på Sørlandet fått store økononiske problem.

For å redusere klimagassutsleppa er det lagt avgifter på kraftverk som brukar fossilt brensel. Dette fører til at også norsk prosessindustri får auka kraftkostnader sjølv om dei brukar rein vasskraft. Det kan føre til at miljøvennleg metallproduksjon flyttar til land med meir forureinande kraft. For å unngå dette har regjeringa innført ei ordning med såkalla CO2-kompensasjon for å unngå at prosessindustrien som det er mykje av på Sørlandet, flytter ut.

SV samarbeida med fagrørsla då det viste seg at NAV for ei tid sidan hadde innført ei strengare tolking av reglane for tildeling av dagpengar i samband med permittering. Dette blei retta opp.

I denne regjeringsperioden har Kilden og aktivitetane i Kilden fått omfattande støtte.

Regjeringa sette ned Sørlandsutvalet som skal legge fram si innstilling under Arendalsveka.

Lokale institusjonar som Stiftelsen arkivet har fått ekstraordinære tilskot.

I tillegg har vi fått på plass ei rekke nasjonale løft som også er viktig for Agder. Du finn nokre av dei her: http://sv.no/content/download/59343/734544/file/SV%20har%20levert.pdf

Alf

Kommenter innlegget

Posta under Demokrati og folkestyre, Stat - region - kommune - velferd

Mat, makt og verdiar

Posted on 2013-06-22 | Kommenter innlegget

BildeSist laurdag skreiv Nationen på leiarplass om dei radikale i byane og deira forhold til distrikt og matproduksjon. Bakgrunnen er at Berit Hundåla meldte seg ut av SV på grunn av usemje om rovdyrpolitikken. At det er usemje om rovdyrpolitikken og det rovdyrforliket som alle på Stortinget er med på, må vi nok leve med. Men leiarskribenten går vidare og snakkar generelt om urban arroganse blant radikale i byane med adresse til SV.

Eg er oppvaksen på ein liten gar på Vestlandet der ljå var den viktigaste reiskapen, og der fiske heldt liv i barneflokken. Eg kjenner meg derfor lite råka av karakteristikken urban arroganse. Det er vel denne bakgrunnen som gjorde det naturleg for meg å kjempe ein seig kamp for dei små bruka og for reell sjølvberging i arbeidet med landbruksmeldinga.

SV har kjempa for at vi skal ha eit landbruk som brukar nasjonale ressursar så langt som mogeleg. Vi er opptatt av reell sjølvberging der ein korrigerer matproduksjonen for import av for. Det har vi berre delvis fått gjennomslag for i regjeringa. Men landbruksmeldinga har trass alt fokus på nasjonale ressursar som grovfor og beite, og på landbruk i heile landet.

Vi har også vore opptatt av at vi må ta vare på dei små og mellomstore bruka. Dersom vi meiner alvor med å auke matproduksjonen, kan vi ikkje la god matjord gå ut av produksjon. Med den topografien vi har her i landet, er det ikkje alle stader det er mogeleg å skape store einingar utan atdet blir lange avstandar og stort energiforbruk. Derfor må vi også ta vare på dei bøndene som treng ein deltidsjobb ved sidan av bruket. Utan dei kan bygder bli avfolka.

Leiarskribenten insinuerer at SV-folk av gammal vane ironiserer over landbruket. Det har eg med mi lange fartstid i partiet til gode å oppleve. Derimot er vi opptatt av maktanalyse. Vi er derfor det partiet som klarast har gått ut i mot matkjedemakta og deira freistnad på å øydelegge landbrukssamvirke gjennom integrasjon bakover i matkjeda.SV har også tatt til orde mot privat omsetning av mjølkekvotar utan å få landbruksministeren med på det.

Eg trur Nationen skal leite lenge for å finne eit anna parti som står hardare på for dei verdiane som blir etterlyst i denneleiarartikkelen. Og faktisk så er det dei unge radikale, gjerne frå urbane strøk, som gir sin klaraste støtte til desse verdiane. Eg er redd at dei fordommane som blir lagt for dagen i denne leiarartikkelen, kan vere til skade for den breie alliansen som norsk landbruk er heilt avhengig av.

Dette innlegget står på trykk i Nationen i dag

Alf

Kommenter innlegget

Posta under Demokrati og folkestyre, Næring og miljø

Utfordring til Grundetjøn og Damman

Posted on 2013-04-02 | Kommenter innlegget

Buss_c3Dette innlegget stod på trykk i Fædrelandsvennen 23. mars, og vi ser spent fram til svaret.

Alle partia på Stortinget med unntak av Frp står bak klimaforliket. Der blir det understreka at trafikkveksten i dei store byregionane skal løysast med kollektivtransport og gang og sykkel.

For ei tid sidan presenterte Fædrelandsvennen ein rapport frå Urbanet Analyse. Den dokumenterte at Kristiansandsregionen har for lite ambisiøse planar til å nå dette målet. Biltrafikken i vår region vil auke med 33 prosent fram til 2030 dersom vi held fram som no.

 Då rapporten blei kjent, utfordra eg dei politikarane som sit med makta i Kristiansand og i Vest-Agder, til å ta rapporten og klimaforliket på alvor.  Eg bad dei svare på korleis dei vil innfri lovnadene som partikollegane på Stortinget har skrive under på. Men som venta prøvde dei lokale høgreordførarane å skyve i frå seg ansvaret ved å etterlyse meir midlar frå regjeringa.

 No har miljøvernministeren og regjeringa presentert ei historisk satsing på kollektivtransport. I Nasjonal transportplan vil det bli lagt inn 26 milliardar kroner til kollektivtransport.  I tillegg løyver regjeringa nær 7 milliardar til bygging av nye sykkelvegar. Storbyregionane vil bli invitert til å søkje på desse midlane ved å presentere offensive planer for miljøvennleg transport. Det vil bli lagt opp til at regjeringa kan inngå langsiktige bymiljøavtaler med ti års perspektiv. På denne måten kan kollektivsatsinga bli like langsiktig som vegsatsinga i transportplanen.

 På denne bakgrunn vil eg utfordre ordførar Arvid Grundekjøn og fylkesordførar Terje Damman til å satse på miljøvennleg transport i samsvar med det Høgre har lova i klimaforliket. SV og regjeringa har lagt forholda til rette for eit kraftig kollektivløft med eit busstilbod av høg kvalitet og med høg frekvens. No ligg ballen hos dei som har makta lokalt. Kan vi vente at høgreordførarane tar ansvaret for at det blir utvikla planer som sikrar at regionen får midlar til ei skikkeleg kollektivsatsing og klimasatsing?

Alf

Kommenter innlegget

Posta under Demokrati og folkestyre, kollektivtransport

Merkt , , , , , ,

Likestillingskampen er ikkje over

Posted on 2013-03-07 | Kommenter innlegget

19062011276Dette innlegget står på trykk i Fædrelandsvennen i dag.

I år er det 100 år sidan kvinner fekk stemmerett og demokratiet ble innført i Noreg. «Vi hadde aldri tvilt på at vi skulle sigre» uttalte stemmerettsforkjempar Gina Krog då kampen for stemmerett for kvinner hadde lukkast. Og sigrane i likestillingskampen har blitt mange: lik rett til arbeid og utdanning, rett til sjølvbestemt abort, full barnehagedekning, krisesentertilbod over hele landet, eitt års foreldrepermisjon, forbod mot seksuell trakassering, felles ekteskapslov, kvinnekonvensjonen er ein del av norsk lov, og vi har fått likestillings- og diskrimineringsombod. Lista er lang.

På den internasjonale kvinnedagen skal vi vere stolte av formødrene våre og av kampane og sigrane deira. Men sigrane er ikkje vunne for alltid. Dei må forsvarast og vidareutviklast. Den høgrepopulistiske Tea party rørsla i USA er i ferd med å få avleggarar her i landet. Eit av deira prosjekt er å reversere deler av det kvinnekampen har oppnådd. Derfor er kvinnedagen viktigare enn på lenge.

8. mars er også dagen for å understreke at vi framleis står overfor store utfordringar før vi kan seie at begge kjønn har den same grad av fridom, enten det handlar om fridom til å jobbe full stilling, fridom til å velje å være saman med eigne barn, eller fridom frå seksuell trakassering, vold og voldtekt. Likestillingsutfordringane er grundig dokumentert i Likestillingsutvalet sine rapportar frå 2011 og 2012. Ikkje minst viser rapportane at likestillingsutfordringane i arbeidslivet står i kø.

Arbeidslivet er omtrent like kjønnsdelt som for 20 år siden. Kvinner tener 85 kroner for kvar 100-lapp menn tener. Mange kvinner vil ha full stilling, men får det ikkje. Tre av fire toppleiarar er menn. Gravide kvinner blir diskriminert på arbeidsmarknaden. Det er nødvendig med ei brei og langvarig satsing på likestilling i arbeidslivet. SV går derfor inn for en trepartsavtale for likestilling i arbeidslivet. LO, YS, Utdanningsforbundet, Unio og Akademikarane har gitt støtte til forslaget. Vi vil utfordre AP og NHO til å bli med. SV vil kjempe for at det ikkje skal gå 100 nye år før vi kan slå fast at kvinner og menn har den same grad av fridom!

Kommenter innlegget

Posta under Demokrati og folkestyre, Ideologi - idear - verdiar

Høgre vil ha makt, men til kva?

Posted on 2013-02-28 | Kommenter innlegget

leiarskapHøgre har no makta i begge Agder-fylka og i dei største kommunane i regionen. Samtidig viser ein forskingsrapport at vi manglar politisk leiarskap. Fædrelandsvennen spør i ein kommentar kva Høgre vil med denne makta, og det er det god grunn til.

 Tenk deg godt om. Klarer du å framkalle eit bilete av kva Høgre vil med den makta dei har fått på Agder. Dei vil ha firefelts veg til Stavanger, det har vi fått med oss. Men utover det? Det er mildt sagt vanskeleg å få auge på nokon visjon utover meir asfalt.  

Det burde vere nok å ta fatt i. Landsdelen ligg på jumboplass når det gjeld likestilling. Men i staden for å ta fatt i denne utfordringa satsar høgremakta på kommunal kontantstøtte som driv utviklinga i gal retning.

 Landsdelen treng visjonar for kunnskap og for innovasjon, men det er vanskeleg å få auge på slike initiativ mellom alle møta om meir veg. Og kva med miljøutfordringane? Det er lenge sidan eg har sett Kristiansand kalle seg miljøby.

 Men på eitt område er det store ting på gang. Dei høgrestyrte kommunane satsar offensivt på privatisering av det offentlege velferdstilbodet. Å legge seg flat for NHO service og deira kamp for å få dei internasjonale konserna inn i kommunesektoren ser ut til å vere den einaste visjonen Høgre har for Agder. 

Sentralt prøver Høgre å dempe debatten om privatisering. Når du utfordrar ein politikar i Civita-klanen på dette området, får du vage svar. Dei har forstått at folk flest ikkje ropar etter privatisering av offentlege tenester. Derfor snakkar dei ikkje om privatisering, men om ein sterk offentleg sektor med litt privat garnityr. 

Dobbeltkommunikasjon har blitt ei merkevare for Høgre på fleire område. Frå veke til veke endrar dei standpunkt om formuesskatt. Kravet om kontinuerleg opptak i barnehagane forsvann då det blir snakk om budsjett, og resultatkrav til lærarane i borgarleg styrte Osl, blei omdøypt då det blei offentleg kjent. 

Den einaste visjonen Høgre synest å ha for Agder utanom meir asfalt, er å privatisere og fragmentere det offentlege velferdstilbodet. Civita-retorikk om velferd og valfridom kan ikkje skjule dette. Det ser vi skremmande eksempel på i mange kommunar på Agder.

Alf

Kommenter innlegget

Posta under Demokrati og folkestyre, Ideologi - idear - verdiar

Merkt , , , , , , ,

Den norske modellen under press

Posted on 2013-01-08 | 3 kommentarar

Anleggsarbeid_WebDette innlegget stod på trykk i Fædrelandsvennen i dag.

Den norske samfunnsmodellen med ein sterk offentleg sektor og moderate forskjellar har stått seg svært godt i møte med økonomiske utfordringar. Men modellen blir pressa frå fleire hald. I USA er forskjellane i ferd med å bli astronomiske, og i store deler av Europa ser vi ei utvikling som rammar dei med lågast inntekt. Kor lenge klarer vi her i landet å stå i mot dei kreftene som drar oss i same retning? 

I USA disponerer den rikaste prosenten av befolkninga over en tredjedel av verdiane i landet. Men ikkje nok med det. Dei siste åra har forskjellane auka sterkt. Sidan 1995 har inntektene til den prosenten som har høgast inntekt auka 24 gonger meir enn inntektene til dei tjue prosentane med lågast inntekt. Vanlege arbeidarar har dei siste åra hatt reallønsnedgang på tross av god vekst i produktiviteten.  

Den sterke konsentrasjonen av verdiar fell saman med ei kraftig svekking av fagrørsla sin posisjon i det amerikanske samfunnet. Prosentdelen fagorganiserte er halvert dei siste tretti åra. Fordeling av verdiane i eit samfunnet er eit spørsmål om makt. Når arbeidarane misser kollektiv makt, aukar forskjellane i samfunnet. Samtidig får vi ein konsentrasjon av verdiar og makt på få hender, noko som mange ser på som ei stor utfordring for demokratiet. 

Også i EU aukar forskjellane. Dei siste åra har fagrørsla tapt fleire viktige prinsippsaker i EU-domstolen. Vi har fått fleire dommar der prinsippet om fri konkurranse får prioritet framfor opparbeidde faglege rettar. I den såkalla Laval-dommen blei fagrørsla i Sverige fråkjent retten til å streike for å krevje tariffavtale. I ein annan dom blei ein delstat i Tyskland frådømd retten til å krevje at offentlege byggeoppdrag berre kan tildelast dei som betaler tariffløn. Dette er to av fleire dommar som svekkjer fagrørsla, og som legg til rette for ei skeivare fordeling av verdiane slik vi har sett det i USA.  

Det Internasjonale Pengefondet (IMF) ga i 2010 ut ein rapport der dei peikar på at auka lønsforskjellar og svekka forhandlingsstyrke hos arbeidstakarane er viktige årsaker til finanskrisa. Det beste verkemiddelet for å førebygge kriser er å redusere lønsforskjellane og styrke forhandlingsposisjonen til arbeidstakarane, seier IMF. Det er kanskje noko å tenkje på for parti som går til angrep på fagrørsla og blir kvalme av det LO står for. 

Samfunn med moderate forskjellar er meir robuste i møte med finanskriser og andre kriser. Forsking viser at dei også kjem best ut på mange andre område som god folkehelse, låg kriminalitet og tillit mellom ulike grupper. Samfunn med moderate forskjellar er positive for alle, ikkje berre dei som er nedst på rangstigen. Den kampen som fagrørsla og andre kjempar for moderate forskjellar, er ein kamp for eit meir berekraftig samfunn som alle tener på. 

I motsetning til andre land så har vi dei siste åra klart å unngå at forskjellane aukar her i landet. Men det er ikkje noko naturlov at det skal halde fram slik. Det krev politisk vilje og innsats. Presset på den norske samfunnsmodellen aukar stadig. Vi er i ferd med å få eit arbeidsliv med kompliserte og lite oversiktlege tilsetjingsforhold. Underentrepriser og innleige i fleire ledd gjer det vanskeleg å få oversikt over kven som har ansvaret når ekstreme tilfelle av sosial dumping blir avslørt.  

Vi ser stadig oftare tilfelle av grov utnytting av arbeidstakarar. I enkelte bransjar er omfanget av sosial dumping så stort at det er vanskeleg for seriøse bedrifter i klare seg. Det gjeld spesielt bransjar som i utgangspunktet har låg løn og låg organisasjonsgrad. Reinhaldsbransjen er eit slikt eksempel. For å prøve å få bukt med denne utviklinga er det innført ei godkjenningsordning for bedrifter i denne bransjen.  

Kampen mot sosial dumping og uverdige forhold i arbeidslivet må førast på mange frontar. Regjeringa har sett i verk ei rekke tiltak for å hindre ei undergraving av den norske samfunnsmodellen med moderate forskjellar. Men mange strittar i mot. Det er ikkje berre EU-domstolen som vil prioritere fri konkurranse med alle midlar framfor arbeidstakarrettar. Høgre, Venstre og Framstegspartiet skreiv i ein budsjettmerknad at «arbeidet mot sosial dumping har diverre like mykje vore eit arbeid for å forhindre konkurranse på løn». 

Offentleg sektor er ein viktig stabiliserande faktor i økonomien. Det gjeld også for løns- og arbeidsforhold. Den ideologisk baserte iveren etter å privatisere offentlege tenester vil auke presse på løns- og arbeidsvilkår på nye område. Internasjonale konsern som kjem inn i tenestesektoren, vil prøve å dra med seg lønsnivået frå lågkostland som dei opererer i, og overskotet tar dei gjerne ut i skatteparadis. Barnehagar og omsorgssektoren er eksempel på område der dette er like om hjørnet.

 Kampen for eit samfunn med moderate forskjellar er ikkje berre ein kamp for dei lågtlønte. Det er ein kamp for å ta vare på den norske samfunnsmodellen som stadig fleire omtalar positivt. Modellen er robust mot kriser, og den skaper livskvalitet. Men den har ikkje komme av seg sjølv. Den er resultat av bevisste val og politisk og fagleg kamp. Nye utfordringar og sterke motkrefter krev fornya innsats.

 Alf

3 kommentarar

Posta under Demokrati og folkestyre, Fordelingspolitikk, Ideologi - idear - verdiar

Merkt , , , , , , , , , ,

Forskjellar og demokrati

Posted on 2012-03-04 | 2 kommentarar

Det er brei semje om at reelt demokrati er avhengig av tillit i samfunnet, og at ein fungerande rettsstat og ytringsfridom er føresetnader for tillit og dermed demokrati. Men det manglar ofte eit sentralt element i demokratidebatten, nemleg  at moderate forskjellar er ein viktig føresetnad for tillit og eit levande demokrati.

Vi får stadig meir forsking som viser at moderate forskjellar er ein viktig føresetnad for tillit mellom folk.  Boka Ulikhetens pris som kom på norsk i fjor, har lagt fram empiriske data som viser samanhengen mellom moderate forskjellar og tillit og livskvalitet. Men den politiske høgresida avviser at økonomiske forskjellar er eit problem, og dermed blir deira demokratianalyse mangelfull.

Kampen for mindre forskjellar blir møtt med påstandar om moralisme og marxistisk vrøvl. Men no er det stadig fleire som innser at små forskjellar ikkje berre er eit moralsk imperativ. Det er basis for tillit i samfunnet og dermed også for eit velfungerande demokrat.

Det som no skjer med den økonomiske krisa i Europa, reiser skremmande perspektiv. Den høgtlønte finanseliten som har skapt krisa, får halde fram med sine toppløner og bonusar, samtidig som folk flest må betale gjennom lønsnedslag og kutt i sosiale ytingar. Dette er ikkje berre eit sosialt problem. Det kan skape mistillit som utfordrar demokratiet. Diverre er det lite fokus på denne grunnleggande utfordringa, og det kan straffe seg.

Alf

2 kommentarar

Posta under Demokrati og folkestyre, Fordelingspolitikk

Merkt , , , , , ,